Σαν σήμερα στις 25-5-1973, το αντιτορπιλικό «ΒΕΛΟΣ» κατέπλευσε στο λιμάνι Φιουμιτσίνο της Ιταλίας...

Το αρχικό σχέδιο των μυημένων Αξιωματικών του Πολεμικού Ναυτικού, αλλά και Αξιωματικών από τον Στρατό και την Αεροπορία που επιθυμούσαν την επαναφορά της Δημοκρατίας στην χώρα χωρίς οι ίδιοι να συνδέονται με κάποια παράταξη ή να επιδιώκουν οποιοδήποτε όφελος προέβλεπαν την κατάληψη της Σύρου από τον Στόλο και όχι την ανταρσία του «ΒΕΛΟΣ». 


Σε εκείνο το σχέδιο ο αρχικός σχεδιασμός για την επιτυχή του έκβαση προέβλεπε τον απόπλου μεγάλου αριθμού Πολεμικών Πλοίων την νύχτα της 22ας προς 23η Μαΐου του 1973 από στελέχη που ενσυνείδητα θα είχαν επιλέξει την συμμετοχή τους σε αυτή την κίνηση.


Απώτερος στόχος ήταν κατά την διάρκεια της νύχτας να εκτελεστεί πλους στο Αιγαίο με προορισμό την Σύρο για να πιεστεί η δικτατορία να προχωρήσει σε εκλογές που θα έφερναν δημοκρατική διακυβέρνηση. Μάλιστα αξιωματικοί που υπηρετούσαν στα πλοία του ΠΝ ή είχαν εκδιωχθεί από την Χούντα εκείνη την περίοδο όπως ήταν για παράδειγμα ο Βαρδής Βαρδινογιάννης είχαν μυηθεί στο κίνημα του Ναυτικού ώστε να εξασφαλιστεί μεταξύ άλλων και ο ανεφοδιασμός των πλοίων μόλις εκδηλωνόταν το κίνημα, ενώ ενεργό ρόλο είχαν και αξιωματικοί του Στρατού Ξηράς και της Πολεμικής Αεροπορίας και σε σχετική μελέτη του Απόστρατου Αξιωματικού Α. Κακαρά μνημονεύονται οι Αποστολάκης, Στάππας, Κοκκινίδης, Χρηστάκης, Μουστακλής, Βαρδάνης, Αλεξάκης , Φέτσης, Περίδης, Βιδάλης, Δεμέστιχας ως συλληφθέντες από την Χούντα για το κίνημα του Ναυτικού.

Όμως ο αρχικός σχεδιασμός προδόθηκε και έτσι το Α/Τ ΒΕΛΟΣ, το πλοίο που είχε παραληφθεί το 1959 από το Λόνγκ Μπήτς των ΗΠΑ από τον τότε Αντιπλοίαρχο Γ. Μόραλη κλήθηκε να υπερασπιστεί μόνο του το «Κίνημα του Ναυτικού».

Την ευκαιρία για να εκδηλωθεί η κίνηση ενάντια στην χούντα έδωσε η συμμετοχή του πλοίου σε μια ΝΑΤΟική άσκηση. Με ένα λιτό μήνυμα ο Ναύαρχος Ν. Παππάς (τότε Αντιπλοίαρχος, κυβερνήτης του πλοίου) ενημέρωσε τότε τον επικεφαλής της δύναμης, που κατά παράδοση ήταν ο αρχαιότερος αξιωματικός, έναν Τούρκο Αξιωματικό ονόματι Πιρέν, ότι το ελληνικό πλοίο έχει πλέον την ιδιότητα του ανεξάρτητου. Το μήνυμα του Ναυάρχου Παππά ανέφερε πως «όλες οι κυβερνήσεις…είναι ορισμένες να προστατεύουν την Ελευθερία, την Κληρονομιά και τον Πολιτισμό των λαών τους, να βασίζονται στις Δημοκρατικές Αρχές, την Ατομική Ελευθερία και το Έννομο Δίκαιο» και αποτελούσε απόσπασμα από την ιδρυτική διακήρυξη του ΝΑΤΟ. Ο Διοικητής της ΝΑΤΟικής δύναμης, μην μπορώντας να κάνει και τίποτα άλλο απέναντι στους αποφασισμένους Έλληνες αρκέστηκε να απαντήσει «Καλή τύχη Νίκο» παρατηρώντας το Α/Τ ΒΕΛΟΣ που είχε αποπλεύσει από την Σαλαμίνα στις 18/5 να πλέει προς το Φιουμιτσίνο όπου και αγκυροβόλησε 3,5 ν.μ. από τις ακτές. «Στις 25-5-1973, το αντιτορπιλικό «ΒΕΛΟΣ» κατέπλευσε στο λιμάνι Φιουμιτσίνο της Ιταλίας και με τη διαφυγή του αυτή εκφράστηκε η θέληση της συντριπτικής πλειοψηφίας των Ενόπλων Δυνάμεων και του λαού να πληροφορήσουν και να καταγγείλουν στη παγκόσμια κοινή γνώμη ότι στην Ελλάδα είχε επιβληθεί ένα παράνομο καθεστώς βίας από επίορκους αξιωματικούς», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει σε επίσημη έκδοση του το ΠΝ.

Αμέσως μέσα στο βαθύ σκοτάδι τρεις αξιωματικοί βγήκαν στην ακτή και επικοινώνησαν με τα Ιταλικά ΜΜΕ! Η Ιταλία, και κατ’ επέκταση η Ευρώπη σηκώθηκαν στο πόδι. 

Ιταλοί βουλευτές έκπληκτοι ρωτούσαν πως κατάφερε το Ελληνικό πλοίο να φτάσει στο Φιουμιτσίνο, εκατοντάδες βάρκες και ελικόπτερα με δημοσιογράφους κύκλωσαν το Α/Τ ΒΕΛΟΣ. Λίγες ώρες αργότερα έξι αξιωματικοί και 25 υπαξιωματικοί θα δώσουν συνέντευξη τύπου. Από τις «λεπτομέρειες» που γράφουν ιστορία είναι η αποκάλυψη που έκανε σε συνέντευξη του ο Κ. Γκορτζής για τον τότε Δίοπο Μαντζάνα που αποφασισμένος να ακολουθήσει τον Ναύαρχο Παππά είπε χαρακτηριστικά «αν δεν με πάρετε μαζί σας θα σας ακολουθήσω κολυμπώντας»! Στοιχεία από την μελέτη του Α. Κακαρά αναφέρουν ακόμα στο πλήρωμα του «ΒΕΛΟΣ» τους Ζησιμόπουλο, Προκοπάκη, Ματαράγκα, Στράτο, Γκορτζή, Χατζηπέρρο, Καραμίχα, Κωνσταντινίδη, Σαραφιανό, Καλλίνο, Ρουσσόπουλο, Πανούση, Ρέντζη, Κιμιγκέλλης, Μηλιώτη, Αυγερινό, Βιτάλη, Ασημίνα, Μυτακάκη, Σπυριδάκη, Σαμψών, Γούτσο, Αλοίζο, Αντωνίου, Γκαρούτσο, Αβραάμ, Αγγελή, Ελευθεριάδη, και Θεοδωρίδη.

Επιστέγασμα της προσφοράς του ΠΝ στην Δημοκρατία

Το Α/Τ ΒΕΛΟΣ κατάφερε τον στόχο του, ήταν η τελευταία και καθοριστική ψηφίδα στην αταλάντευτη δημοκρατική πορεία του ΠΝ και ο σημαντικός του ρόλος στην πτώση της δικτατορίας είναι αδιαμφισβήτητος. Όπως αναφέρει σε άρθρο του ο Απόστρατος Αξιωματικός του ΠΝ Α Κακαράς με το «ΒΕΛΟΣ» «αφαιρέθηκε το επιχείρημα της χούντας πως μόνον κομμουνιστές και αριστεροί αντιστέκονταν στη δικτατορία. Αυτοί που είχαν οργανωθεί στο ΄΄Κίνημα΄΄, δεν μπορούσαν να ονομαστούν κατά την προσφιλή συνήθεια κομμουνιστές ή συνοδοιπόροι, ή πως επηρεάζονταν από τους εχθρούς της ΄΄επανάστασης΄΄. Ήταν αξιωματικοί, εθνικόφρονες και μάλιστα πολλοί».

Στις επίσημες εκδόσεις του το ΓΕΝ θυμίζει πως «με τη δικτατορία των Συνταγματαρχών το 1967, το Ναυτικό, με πρώτο τον Αρχηγό ΓΕΝ, Αντιναύαρχο Κ. Εγκολφόπουλο, που παραιτήθηκε εξέφρασε από την αρχή την αντίθεση του στην κατάλυση της δημοκρατίας. Στους μήνες που ακολούθησαν αποστρατεύτηκαν αναγκαστικά 61 αξιωματικοί από τις τάξεις του. Κορύφωση της αντιστασιακής δημοκρατικής δράσης του αποτέλεσε το λεγόμενο «Κίνημα του Ναυτικού»». Ο πρώην Υπουργός και Αντιναύαρχος ε.α. Αλέξανδρος Παπαδόγγονας είχε αναφέρει σε συνέντευξη του πως από την πρώτη σχεδόν στιγμή γίνονταν πάρα πολύ προσεκτικές μυήσεις και είχε σημειώσει πως ο Ευάγγελος Αβέρωφ είχε δεχτεί να προσφέρει την πολιτική κάλυψη που ζητούσαν πολλοί αξιωματικοί , ο Κ. Καραμανλής με την σειρά του μετά από επαφές με αξιωματικούς διεμήνυσε πως όταν εκδηλωθεί το κίνημα θα το στηρίξει με δηλώσεις του από το Παρίσι.

Πηγή: www.paraskhnio.gr/