Το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Επιχειρήσεων Έρευνας Διάσωσης σε νέα εποχή.

Το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Επιχειρήσεων Έρευνας Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του Αρχηγείο Λιμενικού Σώματος είναι το κέντρο με την μεγαλύτερη κοινωνική προσφορά. Το τελευταίο χρονικό διάστημα επί υπουργίας Μιλτιάδή Βαρβιτσιώτη καθώς και του νέου αρχηγού Λ.Σ κ. Αθανασόπουλου το ΕΚΣΕΔ αναβαθμίστηκε σε μεγάλο βαθμό μεγιστοποιώντας κατακόρυφα την παρεχόμενη κοινωνική προσφορά.

Πριν μερικές ημέρες κατόπιν ειδικών αδειών επισκεφθήκαμε το ΕΚΣΕΔ και διαπιστώσαμε εκ του σύνεγγυς το υψηλό φρόνημα καθώς και το φιλότιμο με το οποίο εργάζονται τα στελέχη του Λιμενικού Σώματος. Ενημερωθήκαμε για τις τελευταίες εξελίξεις που έχουν λάβει χώρα με αφορμή τις εξελίξεις σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο. Το ΕΚΣΕΔ διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Καθημερινά επιτελεί το ύψιστο έργο της διάσωσης ανθρωπίνων ζωών με απόλυτη επιτυχία. Το προσωπικό του αποτελεί τους αφανείς ήρωες του Λ.Σ που μεριμνούν για την ασφάλεια της ναυσιπλοϊας και της αεροπλοϊας σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι όπως είναι η χώρα μας.

Η έρευνα και διάσωση για αεροπορικά ατυχήματα διέπεται από το Παράρτημα 12 της Σύμβασης του Σικάγο του 1944 και τους Κανόνες και Συστάσεις του ICAO. Η ελληνική περιοχή ευθύνης για έρευνα και διάσωση σε περιπτώσεις αεροπορικών ατυχημάτων έχει καθορισθεί με περιοχική συμφωνία αεροναυτιλίας στο πλαίσιο Συνδιάσκεψης του ICAO το 1952 και συμπίπτει με το FIR Αθηνών.

Όσον αφορά την έρευνα και διάσωση σε περιπτώσεις ναυτικών ατυχημάτων, η Ελλάδα ασκεί τον συντονισμό των εν λόγω επιχειρήσεων εντός του FIR Αθηνών, από τότε που αυτό δημιουργήθηκε τη δεκαετία του ΄50. Η ανάληψη από την Ελλάδα αρμοδιοτήτων για ναυτική έρευνα και διάσωση εντός του FIR Αθηνών αντικατοπτρίζει τη γεωγραφική πραγματικότητα στην περιοχή, δεδομένων των διάσπαρτων ελληνικών νησιών στο Αιγαίο, που επιτρέπουν την πλέον άμεση, ταχεία και αποτελεσματική, από επιχειρησιακής άποψης, παροχή υπηρεσιών για την προστασία της ανθρώπινης ζωής στη θάλασσα.

Την περιοχή ευθύνης της για ναυτική έρευνα και διάσωση η Ελλάδα δήλωσε το 1975 και στον Διακυβερνητικό Ναυτιλιακό Συμβουλευτικό Οργανισμό (IMCO), προγενέστερο του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ). Επίσης, τόσο κατά την υπογραφή όσο και κατά την επικύρωση της Σύμβασης του Αμβούργου του 1979, που ρυθμίζει θέματα ναυτικής έρευνας και διάσωσης και υιοθετήθηκε στο πλαίσιο του ΙΜΟ, η Ελλάδα δήλωσε ότι η περιοχή ευθύνης της συμπίπτει με το FIR Αθηνών, δήλωση που συμπεριλήφθηκε και στον νόμο με τον οποίο ενσωματώθηκε στην ελληνική έννομη τάξη η εν λόγω Διεθνής Σύμβαση το 1989 (Ν. 1844/1989).
Σημειώνεται ότι η Σύμβαση του Αμβούργου προβλέπει ότι οι περιοχές ευθύνης των συμβαλλομένων μερών για την παροχή υπηρεσιών έρευνας και διάσωσης, σε περιπτώσεις ναυτικών ατυχημάτων, καθορίζονται με συμφωνία των ενδιαφερομένων παράκτιων κρατών. Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα έχει υπογράψει Συμφωνίες για συνεργασία σε θέματα ναυτικής έρευνας και διάσωσης τόσο με την Ιταλία (2000), όσο και με την Μάλτα (2008), στις οποίες ρητά ορίζεται ότι η εν λόγω ελληνική περιοχή ευθύνης συμπίπτει με το FIR Αθηνών, ενώ εκκρεμεί η υπογραφή αντιστοίχων Συμφωνιών και με τα άλλα γειτονικά κράτη.

Ήδη, όμως, το 1988, η Τουρκία είχε εκδώσει τον Κανονισμό 1988/13559 (όπως αυτός τροποποιήθηκε από τον Κανονισμό 2001/3275), με τον οποίο όρισε ως περιοχή ευθύνης της για παροχή υπηρεσιών έρευνας και διάσωσης, χωρίς να διευκρινίζει εάν πρόκειται για ναυτικά ή και για αεροπορικά ατυχήματα, περιοχή που, πέραν των FIRs Κωνσταντινούπολης και Άγκυρας, περιλαμβάνει τμήμα του FIR Αθηνών μέχρι το μέσο περίπου του Αιγαίου, εγκλωβίζοντας μεγάλο τμήμα της ελληνικής επικράτειας εντός τουρκικής περιοχής έρευνας και διάσωσης.

Η τουρκική αυτή ενέργεια εγκλωβισμού ελληνικών νησιών, ελληνικών χωρικών υδάτων και ελληνικού εναερίου χώρου στην τουρκική περιοχή έρευνας και διάσωσης σαφώς παραβιάζει την κυριαρχία και κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας.

Η δε συμπερίληψη τμήματος του FIR Αθηνών στην τουρκική περιοχή ευθύνης, πέραν του ότι στερείται επιχειρησιακής αποτελεσματικότητας, παραβιάζει ελληνικές αρμοδιότητες εκχωρημένες από τον ICAO.

Επίσης, έρχεται σε αντίθεση με την γενική διεθνή πρακτική, αλλά και τις συστάσεις του ΙΜΟ και ICAO, που περιλαμβάνονται στο Διεθνές Εγχειρίδιο Αεροναυτικής και Ναυτικής Έρευνας και Διάσωσης (International Aeronautical and Maritime Search and Rescue Manual - IAMSAR Manual), που προκρίνουν την υιοθέτηση ταυτόσημων περιοχών για την παροχή υπηρεσιών έρευνας και διάσωσης σε ναυτικά και αεροπορικά ατυχήματα. Ομοίως, το παράρτημα 12 της Σύμβασης του Σικάγο συνιστά να συμπίπτουν οι περιοχές έρευνας και διάσωσης με τα όρια των FIRs.

Καθίσταται σαφές από τα ανωτέρω ότι οι όποιες εν προκειμένω τουρκικές αιτιάσεις εξυπηρετούν συγκεκριμένες πολιτικές σκοπιμότητες που δεν έχουν καμία σχέση με τις ανθρωπιστικής φύσεως επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης.

Σε κάθε περίπτωση, σημειώνεται ότι στην πράξη, η Ελλάδα, μέσω του αρμοδίου ελληνικού Ενιαίου Κέντρου Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (Joint Rescue Coordination Center – JRCC) στον Πειραιά, συντονίζει αποτελεσματικά όλες τις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης, παρέχοντας εν προκειμένω υπηρεσίες σε όλα τα κινδυνεύοντα πλοία και αεροπλάνα εντός της ελληνικής περιοχής ευθύνης.

Η έρευνα και διάσωση στη θάλασσα περιλαμβάνει ιδίως:

α. τον συντονισμό του έργου έρευνας και διάσωσης στο θαλάσσιο χώρο ευθύνης της χώρας

β. τη συνεργασία με τα Γενικά Επιτελεία Ναυτικού και Αεροπορίας καθώς και άλλους φορείς, υπηρεσίες και ιδιώτες που υποχρεούνται ή προσφέρονται να συνδράμουν σε περίπτωση ατυχήματος στον θαλάσσιο ευθύνης της χώρας

γ. τη συνεργασία με κέντρα συντονισμού έρευνας και διάσωσης άλλων χωρών

δ. την οργάνωση, υποστήριξη και λειτουργία των ηλεκτρονικών και τηλεπικοινωνιακών μέσων καθώς και συστημάτων θαλάσσιας κυκλοφορίας που σχετίζονται με το έργο της έρευνας και διάσωσης και της επιτήρησης του θαλάσσιου χώρου ευθύνης της χώρας.

Αποστολή του Ενιαίου ΚΣΕΔ είναι να συντονίζει όπου απαιτείται και να διευθύνει τις επιχειρήσεις ναυτικής και αεροπορικής Έρευνας και Διάσωσης (Ε-Δ) με κατάλληλες διαδικασίες, υποδομή και μέσα, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από τις οικίες συμβάσεις και εγχειρίδια του IMO και ICAO,  και τις εκάστοτε οδηγίες του ΓΕΑ και του ΑΛΣ-ΕΛΑΚΤ.

Οργάνωση - Αρμοδιότητες

α. Το Ενιαίο ΚΣΕΔ απαρτίζεται από τους τομείς:

       1) Της Ναυτικής 'Ερευνας - Διάσωσης αρμοδιότητας του ΥΝΑ/ΑΛΣ-ΕΛΑΚΤ

       2) Της Αεροπορικής 'Ερευνας - Διάσωσης αρμοδιότητας της Π.Α.

β.  Κάθε τομέας είναι αρμόδιος για τις αναγκαίες κινητοποιήσεις και ενέργειες,  σύμφωνα με τις οικείες συμβάσεις κι εγχειρίδια του ICAO και IMO, καθώς και τις σχετικές οδηγίες του ΑΛΣ και ΓΕΑ.

Λειτουργία – Προσωπικό

1) Το Ενιαίο ΚΣΕΔ λειτουργεί επί 24ώρου βάσεως και το προσωπικό του εναλλάσσεται σε φυλακές σύμφωνα με τις υπάρχουσες ανάγκες.

2) Ο  τομέας  Ναυτικής  Έρευνας  και  Διάσωσης  του  Ενιαίου  Κ.Σ.Ε.Δ., στελεχώνεται από αξιωματικούς Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. προέλευσης Εμπορικού Ναυτικού που έχουν προϋπηρεσία σε σκάφη Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ, οι οποίοι  υποβοηθούνται στο έργο τους από Υπαξιωματικούς ΛΣ, οι οποίοι έχουν μακροχρόνια εμπειρία και εκτελούν με αποτελεσματικότητα την αποστολή τους.

3)  Ο τομέας Αεροπορικής έρευνας  και  διάσωσης  του  Ενιαίου  Κ.Σ.Ε.Δ. στελεχώνεται με αξιωματικούς και υπαξιωματικούς της Π.Α.

4)   Το  Π.Ν.   δύναται  να  ορίζει αξιωματικό του, ως σύνδεσμο για θέματα συντονισμού και ανταλλαγής πληροφοριών του Ενιαίου  Κ.Σ.Ε.Δ.  με  τα κέντρα επιχειρήσεων των  Ενόπλων Δυνάμεων.

5) Σταθμοί Ε-Δ του Ενιαίου Κ.Σ.Ε.Δ. αποτελούν οι κατά τόπους Λιμενικές Αρχές οι οποίες, συνεργαζόμενες και κατευθυνόμενες από το Ε.Κ.Σ.Ε.Δ., αποτελούν, σε τοπικό επίπεδο, τον αρμόδιο φορέα παροχής υπηρεσιών έρευνας και διάσωσης.

Ιστορικό

Οι βάσεις των υπηρεσιών Ε-Δ ξεκινούν μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν όλα τα κράτη που ίδρυσαν τον ΟΗΕ και τα παρακλάδια του όπως ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (Ι.Μ.Ο.) και ο Διεθνής Οργανισμός Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO) αποφάσισαν να θεσπίσουν Συμβάσεις, κοινά αποδεκτές από όλα τα κράτη, οι οποίες θα διευθετούν θέματα Ε-Δ, διεθνούς επιπέδου ναυσιπλοΐας και αεροναυτιλίας (Σύμβαση του Σικάγο, SOLAS, Σύμβαση SAR, Διεθνή Σύμβαση OHE για το Δίκαιο της Θάλασσας).

α. Θάλαμος Επιχειρήσεων

Το Σεπτέμβριο του 1968 τέθηκε σε λειτουργία ο Θάλαμος Επιχειρήσεων του ΥΕΝ που δημιουργήθηκε για την αντιμετώπιση εκτάκτων περιστατικών ασφαλείας της ναυσιπλοΐας και τη διάσωση κινδυνευόντων στη θάλασσα. Ο Θάλαμος αυτός, λειτουργούσε επί 24ώρου βάσεως και στελεχώνονταν από αξιωματικούς και προσωπικό του Τμήματος Ασφαλείας της Ναυσιπλοΐας της Διεύθυνσης Ελέγχου Ναυσιπλοΐας, που είχαν ειδική κατάρτιση και γνώσεις.

β. Ε.Κ.Σ.Ε.Δ.

Η Ελλάδα με το Ν. 1844/ 89, για να ανταποκριθεί καλύτερα και πιο αποτελεσματικά στα περιστατικά Ε-Δ και να ακολουθεί τις οδηγίες του ΙΜΟ και ICAO, ως προς την οργάνωση των Υπηρεσιών Διάσωσης, ίδρυσε το 1989 το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (Ε.Κ.Σ.Ε.Δ.). Με Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ 647Β/93), τα δύο κέντρα, το Κέντρο Συντονισμού Ε-Δ για αεροπορικά ατυχήματα της Πολεμικής Αεροπορίας (Κ.Σ.Ε.Δ.) και ο Θάλαμος Επιχειρήσεων του Λιμενικού Σώματος (ΘΕ/ΛΣ), συνενώθηκαν και αποτέλεσαν ένα Ενιαίο Κέντρο Επιχειρήσεων με δύο τομείς τον Ναυτικό (Ε.Κ.Σ.Ε.Δ./ΝΤ) αρμόδιο για ναυτικά ατυχήματα και τον Αεροπορικό (Ε.Κ.Σ.Ε.Δ./ΑΤ) αρμόδιο για αεροπορικά ατυχήματα. Επόπτης ορίζεται ανώτατος ή ανώτερος αξιωματικός του Λιμενικού Σώματος. Με αυτή την μορφή το Ε.Κ.Σ.Ε.Δ. λειτουργεί έως και σήμερα, 24 ώρες το εικοσιτετράωρο 365 μέρες το χρόνο.

γ. ΕΔΡΑ

Το Ενιαίο Κ.Σ.Ε.Δ. εδρεύει στις εγκαταστάσεις του Υπουργείου Ναυτιλίας και Αιγαίου / Αρχηγείο του Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής στον Πειραιά, που εξασφαλίζει τις προϋποθέσεις για την αποτελεσματική εκπλήρωση της αποστολής του.

δ. ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΥΘΥΝΗΣ [Search and Rescue Region (SRR)]

Η περιοχή ευθύνης του Ενιαίου ΚΣΕΔ για τη ναυτική και την αεροπορική έρευνα και διάσωση, καθορίζεται στο άρθρο 2 του Ν. 1844/ 89 και ταυτίζεται με το FIR Αθηνών.

ε. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΥΘΥΝΗΣ

Το μέγεθος και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής ευθύνης ΕΚΣΕΔ καθώς και της θαλάσσιας κυκλοφορίας αποτυπώνονται ενδεικτικά στα ακόλουθα στοιχεία:

-Θαλάσσια περιοχή με ακτογραμμή 18,400km, 9.800 νήσοι, νησίδες,  βραχονησίδες, βράχοι, 1354 κόλπους και όρμους, στενά και θαλάσσιοι δίαυλοι 161, λιμένες 520 και συνολική περιοχή έρευνας διάσωσης εμβαδού 1,150,000 km2

-Στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται περί τα 10.000 σκάφη αναψυχής και 115.000 αλιευτικά σκάφη.

-Στην Ελλάδα πετάνε με σκοπό την προσγείωση ή την υπέρπτηση περί τα 250.000 πολιτικά αεροσκάφη σε συνθήκες IFR/VFR ετησίως.

Υλικοτεχνική υποδομή

Το Ε.Κ.Σ.Ε.Δ., είναι εξοπλισμένο με σύγχρονο εξοπλισμό πληροφορικής και επικοινωνιών (ενσύρματων, ασύρματων και δορυφορικών) τόσο σε επίπεδο υλικού όσο και σε αντίστοιχο λογισμικού. Συγκεκριμένα, για να εξασφαλίσει την απρόσκοπτη επικοινωνία του Ε.Κ.Σ.Ε.Δ. με τα επιχειρησιακά μέσα του Λ.Σ-ΕΛ.ΑΚΤ καθώς και με τα επιτελεία και τα μέσα των ενόπλων δυνάμεων που συνδράμουν στις επιχειρήσεις Έρευνας και Διάσωσης, διαθέτει σύστημα ναυτιλιακών επικοινωνιών φωνής και μετάδοσης δεδομένων (Maritime Communication System), το οποίο έχει δυνατότητες διεξαγωγής επικοινωνιών μέσω VHF, MF, HF και δορυφορικών επικοινωνιών (INMARSAT). Επιπρόσθετα, για τη λήψη συναγερμών κινδύνου, τη διεξαγωγή επικοινωνιών κινδύνου και ασφάλειας καθώς και τη διανομή πληροφοριών ναυτιλιακής ασφάλειας (Maritime Safety Information) αξιοποιείται το Διεθνές Ναυτιλιακό Σύστημα Κινδύνου και Ασφάλειας (Global Maritime Distress and Safety System – GMDSS) μέσω της υποδομής του δικτύου ναυτιλιακών επικοινωνιών “ΟΛΥΜΠΙΑ ΡΑΔΙΟ” σε συνεργασία με τον ΟΤΕ. Επίσης, το Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ συμμετέχει στο διεθνές Πρόγραμμα COSPAS-SARSAT έχοντας εγκαταστήσει την απαραίτητη υποδομή για τη λήψη, επεξεργασία και διανομή δορυφορικών συναγερμών ραδιοφάρων ένδειξης θέσης κινδύνου μέσω του αρμόδιου Κέντρου Ελέγχου Αποστολών (GRMCC) το οποίο συνεπικουρεί το έργο του Ε.Κ.Σ.Ε.Δ..

Επιπλέον, το Ε.Κ.Σ.Ε.Δ. διαθέτει εξοπλισμό ηλεκτρονικής απεικόνισης των περιστατικών που επιλαμβάνεται με τη συνδρομή συστημάτων επιτήρησης και παρακολούθησης θαλασσίου πεδίου (όπως π.χ. Automatic Identification System - ΑIS, Long Range Identification and Tracking of ships - LRIT). Διαθέτει πρόσβαση στην πλατφόρμα IMDATE του EMSA η οποία παρέχει ενοποιημένη εικόνα θαλασσίου πεδίου. Επίσης, διαθέτει και χρησιμοποιεί το εξειδικευμένο λογισμικό SARIS για την υποβοήθηση διεξαγωγής επιχειρήσεων Έρευνας και Διάσωσης. Τέλος, διαθέτει άμεση ενημέρωση και πρόσβαση σε δεδομένα καιρού, τα οποία αποτελούν κρίσιμο παράγοντα για την ετοιμότητα και την ομαλή εκτέλεση των επιχειρήσεων, καθώς και πρόσβαση σε εθνικές και διεθνείς βάσεις δεδομένων πλοίων για συλλογή πληροφοριών.

Εκπαίδευση

Το Ε.Κ.Σ.Ε.Δ./Ναυτικός Τομέας στελεχώνεται κατά κύριο λόγο με Αξιωματικούς και Υπαξιωματικούς Λ.Σ. προέλευσης Εμπορικού Ναυτικού, με προϋπηρεσία σε σκάφη και πλοία του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ και με ανάλογη εμπειρία στη Ναυτική Έρευνα και Διάσωση και στους τρόπους και διαδικασίες έρευνας, από τη μεριά του μέσου διάσωσης.

Το νεοτοποτηθέμενο προσωπικό στο Ε.Κ.Σ.Ε.Δ. ακολουθεί δίμηνη εκπαίδευση που αφορά στους τρόπους και τις διαδικασίες Ε-Δ από την πλευρά του Κέντρου Έρευνας, τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο.

Μετά την επιτυχημένη αξιολόγησή του,  μέσω γραπτών εξετάσεων, το στέλεχος εντάσσεται στις κυλιόμενες υπηρεσιακές φυλακές (βάρδιες) του Κέντρου.

Τέλος, καταβάλλεται προσπάθεια για συνεχή επιμόρφωση του προσωπικού  σε διάφορα σεμινάρια τόσο στην ημεδαπή όσο και στην αλλοδαπή, ιδιαίτερα σε σχολεία με θεματικό αντικείμενο την Ε-Δ.

Σκοπός

Σκοπός του Ενιαίου  Κέντρου  Συντονισμού  'Έρευνας  και  Διάσωσης   (Ενιαίου ΚΣΕΔ) - Joint Rescue Coordination Center (RCC) είναι η  παροχή     υπηρεσιών  εντοπισμού και διάσωσης ατόμων που κινδυνεύουν στη Θάλασσα ή ατόμων, που βρίσκονται σε κίνδυνο  μετά  από ναυτικό ή αεροπορικό  ατύχημα στην περιοχή ευθύνης του Ενιαίου Κ.Σ.Ε.Δ.

Ευχαριστίες: Θερμές ευχαριστίες στον Υπουργού Αιγαίου & Ναυτιλίας για τις μεγάλες προσπάθειες ενίσχυσης του Λιμενικού Σώματος που καταβάλλει καθημερινά, στον Αρχηγό Λιμενικού Σώματος Ελληνικής Ακτοφυλακής Αντιναύρχο Αθανασόπουλο Αθανάσιο για την διατήρηση της υψηλής επιχειρησιακής ετοιμότητας εν μέσω χαλεπών καιρών, στον Εκπρόσωπο Τύπου Λαγκαδιανό Νικόλαο για την άμεση διεκπαιρέωση του αιτήματος, στο γραφείο Τύπου του Υπουργείο και ειδικότερα στον Εμίλιο Βουγιουκλάκη για την άψογη ενημέρωση που καθημερινά μας παρέχουν και φυσικά στο σύνολο του προσωπικού στο ΕΚΣΕΔ για την άψογη φιλοξενία και ενημέρωση.

Πηγή: www.defencenews.gr/